Udruženje Čačana u Beogradu čestita svim Čačanima i našem voljenom gradu naš i njegov praznik, Dan Čačka. Na današnji dan pre 615 godina, 18. decembra 1408. godine, Čačak je prvi put pomenut u pisanim tragovima pod tim imenom. Dan Čačka grad Čačak obično proslavlja nizom kulturno-umetničkih manifestacija.
ISTORIJA IMENA ČAČAK I DAN ČAČKA
Ovoga puta počećemo našu priču od kneza Stracimira, rođenog brata velikog župana Stefana Nemanje. On je između 1172. i 1190. godine u tadašnjem Moravskom Gradcu na reci Moravi podigao manastir posvećen Presvetoj Bogorodici koji je odmah dobio status kraljevskog manastira. Žičkom poveljom kralj Stefan Prvovenčani izuzeo ga je iz arhijerejske vlasti zajedno sa Studenicom, Đurđevim Stupovima i Hilandarom. Za vreme reogranizacije srpske crkve između 1319. i 1321. godine izgubio je status kraljevskog manastira i postalo sedište Gradačke episkopije. Uspostavljanje novog crkveno-administrativnog centra izmenilo je život manastirskog vlastelinstva i stvorilo uslove za nastanak Ovčarsko-kablarskih manastira, poznatijih kao ”Srpska Sveta gora”, kao i grupe manastira u podnožju planine Jelice. Neposredno pored episkopije, na karavanskom putu za Rudnik, razvilo se gradsko naselje Čačak, naselje koje je dobilo novo ime u zamenu za dotadašnji naziv Gradac. Pod tim novim imenom prvi put je pomenut u Dubrovačkim spisima od 18. decembra 1408. godine. Taj datum prvog pisanog pomena imena Čačak slavi se kao “Dan Čačka”, proslavlja se u samom Čačku, a tradicionalno ga obeležava ga i Udruženje Čačana u Beogradu. Prema tumačenju naučnika ime Čačak datira od pre turskog vremena i uklapa se slovensku etimologiju reči. Po njima Čačak predstavlja ”grude po putu od smrznutog ili osušenog blata, kamenje po putu koje štrči iz zemlje.”
Dobitnici Decembarske nagrade Grada Čačka za 2023. godinu, kojom Grad Čačak pokazuje zahvalnost i poštovanje prema onima koji su, po mišljenju sugrađana, dali najveći doprinos ugledu i napretku Čačka, su nedeljnik „Čačanski glas“, Vukašin Spasović, profesor matematike u penziji i gospodin Slobodan Vebel, bivši fudbaler „Borca“. Takođe, Povelju zahvalnosti Grada Čačka ove godine je primio Nemanja Bogosavljević iz Mrčajevaca, koji je prilikom pada mosta Mrčajevci –Mršinci, sprečio neminovnu nesreću, zaustavivši autobus u kome su se nalazili turski radnici.
Svečana sednica Skupštine grada Čačka završena je koncertom jednog od najeminentnijih horova u Srbiji „KOLEGIJUM MUSICUM“.
I sama priča o pomenu Čačka u Dubrovačkim arhivama je zanimljiva. Početkom XV veka Monahinja Jevgenija, to jest zamonašena Kneginja Milica, zajedno sa sinovima Stefanom i Vukom Lazarevićem sklapa sporazum sa dubrovačkim građaninom Marojem Lebrovićem da on bude njihov carinski zastupnik, to jest carinik Rudničke i Šetonjske carine. Postoje sačuvani pisani tragovi iz 1399. i 1402. godine o Marojevom sravnjivanju carinskih računa sa monahinjom Jevgenijom. Par godina kasnije Maroje je već posedovao kuću u Čačku u kojoj je boravio sa sinom Milom. U toj kući u Čačku 18. Decembra 1408. godine našla su ih dvojica dubrovačkih kurira, Pribislav i Utješen, i predali im dva sudska poziva. Pozvani su na sud zbog neizmirenih računa prema poveriocima, Pavlu Gunduliću, Klementu Bodačiću i Nikoli Ranjini. Dokument o tom događaju, kao prvi pisani pomen Čačka, pohranjen je u dubrovačkom arhivu u serji dokumenata pod imenom “Lettere a commisioni di Levante”, što bi u prevodu značilo “Pisma i uputstva sa istoka”.
Uz malo istorijske priče, Udruženje Čačana u Beogradu još jednom želi svom voljenom gradu mirnu i prosperitetnu budućnost na 614. godišnjicu njegovog prvog pisanog pomena pod ovim imenom. Isto želimo i svim njegovim stanovnicima, kako onima koji žive u Čačku, tako i onima koji su ma koliko hiljada kilometara daleko uvek bili i ostali Čačani. Neka vas i vaše najmilije prati dobro zdravlje, sreća i napredak.
S poštovanjem,
UDRUŽENJE ČAČANA U BEOGRADU
